CON NHÍM - 豪猪

Còn gọi là con dím, hào chư, cao chư, sơn chư, loan chứ.

Tên khoa học Hystrix hodgsoni.

Thuộc họ Nhím (Hystricidae).

Nhím - Hytrix hodgsoni Gray

Con nhím cho vị thuốc gọi là hào trư đỗ (豪猪肚) là dạ dày của con nhím Hystix hodgsoni.

Tại Trung Quốc người ta dùng da loài nhím thích cấu tử hay mao thích Erinaceus europaeus L. hoặc con nhím Hemichianus dauricus Sundevail cùng thuộc họ Erinaceidae.

A. MÔ TẢ CON VẬT

Nhím là loài thú lớn nhất trong bộ Gậm nhấm (Rodentia) vào tuổi trưởng thành (2 đến 2,5 tuổi) nặng tới 14-15kg; lúc mới sinh ra nặng 350-540g, 2 tháng tuổi nặng 2,5-3kg, 1 năm đạt 9-10kg.

Nhím đào hang trong đồi để ở. Nhím trưởng thành động dục vào lúc gần một năm tuổi và có thể đẻ lứa con đầu tiên vào lúc 16-20 tháng tuổi. Thời gian chửa dài khoảng 115-120 ngày. Mỗi lứa đẻ của nhím vào các tháng 8-9 và 3-4 mỗi năm.

Đặc điểm của nhím là có bộ da mọc tua tủa những lông trâm cứng, dài nhọn. Người ta thường quan niệm sai lầm là nhím có khả năng bắn lông trâm vào kẻ thù. Thực tế là khi gặp nguy hiểm, nhím chỉ dựng lông cứng và giật lùi để xông vào kẻ địch.

B. PHÂN BỐ, SĂN BẮT VÀ CHẾ BIẾN

Nhím sống hoang ở miền rừng núi nước ta. Nó gây hại phổ biến với một số cây lương thực ở miền núi (sắn, ngô, lạc).

Thường người ta săn bắt nhím để ăn thịt. Mùa săn bắt gần như quanh năm; ngoài thịt dùng để ăn, người ta thu lấy lớp da bao phủ dạ dày và gan phơi hay sấy khô để dành làm thuốc.

Khi dùng sao cát hay sao với hoạch thạch cho nở phồng lên rồi lấy dạ dày nhím sắc thuốc hoặc tán bột mà uống.

C. THÀNH PHẦN HÓA HỌC

Chưa thấy tài liệu nghiên cứu.

D. CÔNG DỤNG VÀ LIỀU DÙNG

Thịt, dạ dày và lông nhím đều có thể sử dụng làm thuốc.

Thịt nhím có vị ngọt, tính rất lạnh, có độc. Có tác dụng thông lợi đại tràng; dùng chữa đại tiện khó khăn.

Cách dùng: Ngày dùng từ 30-60g, sắc uống hoặc nấu chín ăn.

Dạ dày nhím có tính lạnh, không độc. Có tác dụng thanh nhiệt lợi thấp; dùng chữa hoàng đản (vàng da), thủy thũng (phù), cước khí, bôn đồn, đau dạ dày,....

Lông nhím có tác dụng hành khí. Dùng chữa “tâm khí thống”: Dùng 1-3 cái lông nhím, thiêu tồn tính, nghiền mịn, dùng nước đun sôi để chiêu thuốc.

Cách chữa đau dạ dày bằng dạ dày nhím theo kinh nghiệm dân gian: Dùng toàn bộ cả dạ dày, với cả thức ăn chứa bên trong, phơi hay sao khô, tán nhỏ. Mỗi ngày uống 10g với nước cơm, vào lúc đói bụng.

Một số người dùng bột dạ dày nhím và bột nghệ đen, hai lượng bằng nhau, trộn với mật ong, uống ngày 2 lần, mỗi lần 1 thìa cà phê, sang và chiều trước khi ăn.